दृश्/पश्य धातु के रूप – Pashya/Drash Ke Dhatu Roop – Sanskrit

Drash/Pashya Dhatu

दृश्/पश्य धातु (देखना, to see): दृश् / पश्य धातु भ्वादिगणीय धातु शब्द है। अतः Drash / Pashya Dhatu के Dhatu Roop की तरह दृश् / पश्य जैसे सभी भ्वादिगणीय धातु के धातु रूप (Dhatu Roop) इसी प्रकार बनाते है।

दृश् / पश्य धातु का गण (Conjugation): भ्वादिगण (प्रथम गण – First Conjugation)

दृश् / पश्य का अर्थ: दृश् / पश्य का अर्थ देखना, to see होता है।

दृश्/पश्य के धातु रूप – Dhatu Roop of Drash/Pashya

दृश् / पश्य धातु के धातु रूप संस्कृत में सभी लकारों, पुरुष एवं तीनों वचन में दृश् / पश्य धातु रूप (Drash / Pashya Dhatu Roop) नीचे दिये गये हैं।

1. लट् लकार, दृश् / पश्य धातु – वर्तमान काल, Present Tense

पुरुष	एकवचन	द्विवचन	बहुवचन
प्रथमपुरुषः	पश्यति	पश्यतः	पश्यन्ति
मध्यमपुरुषः	पश्यसि	पश्यथः	पश्यथ
उत्तमपुरुषः	पश्यामि	पश्यावः	पश्यामः

2. लिट् लकार, दृश् / पश्य धातु – Past Perfect Tense

पुरुष	एकवचन	द्विवचन	बहुवचन
प्रथमपुरुषः	ददर्श	ददृशतुः	ददृशुः
मध्यमपुरुषः	ददर्शिथ/दद्रष्ठ	ददृशथुः	ददृश
उत्तमपुरुषः	ददर्श	ददृशिव	ददृशिम

3. लुट् लकार, दृश् / पश्य धातु – First Future Tense or Periphrastic

पुरुष	एकवचन	द्विवचन	बहुवचन
प्रथमपुरुषः	द्रष्टा	द्रष्टारौ	द्रष्टारः
मध्यमपुरुषः	द्रष्टासि	द्रष्टास्थः	द्रष्टास्थ
उत्तमपुरुषः	द्रष्टास्मि	द्रष्टास्वः	द्रष्टास्मः

4. लृट् लकार, दृश् / पश्य धातु – भविष्यत्, Second Future Tense

पुरुष	एकवचन	द्विवचन	बहुवचन
प्रथमपुरुषः	द्रक्ष्यति	द्रक्ष्यतः	द्रक्ष्यन्ति
मध्यमपुरुषः	द्रक्ष्यसि	द्रक्ष्यथः	द्रक्ष्यथ
उत्तमपुरुषः	द्रक्ष्यामि	द्रक्ष्यावः	द्रक्ष्यामः

5. लोट् लकार, दृश् / पश्य धातु – अनुज्ञा, Imperative Mood

पुरुष	एकवचन	द्विवचन	बहुवचन
प्रथमपुरुषः	पश्यतु/पश्यतात्	पश्यताम्	पश्यन्तु
मध्यमपुरुषः	पश्य/पश्यतात्	पश्यतम्	पश्यत
उत्तमपुरुषः	पश्यानि	पश्याव	पश्याम

6. लङ् लकार, दृश् / पश्य धातु – भूतकाल, Past Tense

पुरुष	एकवचन	द्विवचन	बहुवचन
प्रथमपुरुषः	अपश्यत्	अपश्यताम्	अपश्यन्
मध्यमपुरुषः	अपश्यः	अपश्यतम्	अपश्यत
उत्तमपुरुषः	अपश्यम्	अपश्याव	अपश्याम

7. विधिलिङ् लकार, दृश् / पश्य धातु – चाहिए के अर्थ में, Potential Mood

पुरुष	एकवचन	द्विवचन	बहुवचन
प्रथमपुरुषः	पश्येत्	पश्येताम्	पश्येयुः
मध्यमपुरुषः	पश्येः	पश्येतम्	पश्येत
उत्तमपुरुषः	पश्येयम्	पश्येव	पश्येम

8. आशीर्लिङ् लकार, दृश् / पश्य धातु – आशीर्वाद देना, Benedictive Mood

पुरुष	एकवचन	द्विवचन	बहुवचन
प्रथमपुरुषः	दृश्यात्	दृश्यास्ताम्	दृश्यासुः
मध्यमपुरुषः	दृश्याः	दृश्यास्तम्	दृश्यास्त
उत्तमपुरुषः	दृश्यासम्	दृश्यास्व	दृश्यास्म

9. लुङ् लकार, दृश् / पश्य धातु – Perfect Tense

पुरुष	एकवचन	द्विवचन	बहुवचन
प्रथमपुरुषः	अदर्शत्/अद्राक्षीत्	अदर्शताम्/अद्राष्टाम्	अदर्शन्/अद्राक्षुः
मध्यमपुरुषः	अदर्शः/अद्राक्षीः	अदर्शतम्/अद्राष्टम्	अदर्शत/अद्राष्ट
उत्तमपुरुषः	अदर्शम्/अद्राक्षम्	अदर्शाव/अद्राक्ष्व	अदर्शाम/अद्राक्ष्म

10. लृङ् लकार, दृश् / पश्य धातु – हेतुहेतुमद्भूत, Conditional Mood

पुरुष	एकवचन	द्विवचन	बहुवचन
प्रथमपुरुषः	अद्रक्ष्यत्	अद्रक्ष्यताम्	अद्रक्ष्यन्
मध्यमपुरुषः	अद्रक्ष्यः	अद्रक्ष्यतम्	अद्रक्ष्यत
उत्तमपुरुषः	अद्रक्ष्यम्	अद्रक्ष्याव	अद्रक्ष्याम

संस्कृत में शब्द रूप देखने के लिए Shabd Roop पर क्लिक करें और नाम धातु रूप देखने के लिए Nam Dhatu Roop पर जायें।