चुर (चुराना) धातु के रूप – Chur Ke Dhatu Roop – संस्कृत, all lakar

Chur Dhatu

चुर धातु (चुराना, to steal, to rob): चुर धातु चुरादिगण उभयपदी धातु शब्द है। अतः Chur Dhatu के Dhatu Roop की तरह चुर जैसे सभी उभयपदी चुरादिगण धातु के धातु रूप (Dhatu Roop) इसी प्रकार बनाते है, संस्कृत व्याकरण में चुर धातु रूप का अति महत्व है।

चुर धातु का गण (Conjugation): चुरादिगण, दशम् गण – Tenth Conjugation

चुर का अर्थ: चुर का अर्थ चुराना, to steal, to rob होता है।

Chur Ke Dhatu Roop In Sanskrit, Churana, all lakar
चुर (चुराना) धातु के रूप

चुर के धातु रूप (Dhatu Roop of Chur) – परस्मैपदी

परस्मैपदी चुर धातु के धातु रूप संस्कृत में सभी लकारों, पुरुष एवं तीनों वचन में चुर धातु रूप (Chur Dhatu Roop) नीचे दिये गये हैं।

1. लट् लकार चुर धातु – वर्तमान काल

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष चोरयति चोरयतः चोरयन्ति
मध्यम पुरुष चोरयसि चोरयथः चोरयथ
उत्तम पुरुष चोरयामि चोरयावः चोरयामः

2. लिट् लकार चुर धातु – Past Perfect Tense

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष चोरयामास/चोरयाम्बभूव/चोरयाञ्चकार चोरयामासतुः/चोरयाञ्चक्रतुः/चोरयाम्बभूवतुः चोरयामासुः/चोरयाञ्चक्रुः/चोरयाम्बभूवुः
मध्यम पुरुष चोरयामासिथ/चोरयाञ्चकर्थ/चोरयाम्बभूविथ चोरयामासथुः/चोरयाञ्चक्रथुः/चोरयाम्बभूवथुः चोरयामास/चोरयाञ्चक्र/चोरयाम्बभूव
उत्तम पुरुष चोरयामास/चोरयाम्बभूव/चोरयाञ्चकार चोरयामासिव/चोरयाञ्चकृव/चोरयाम्बभूविव चोरयामासिम/चोरयाञ्चकृम/चोरयाम्बभूविम

3. लुट् लकार चुर धातु – First Future Tense or Periphrastic

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष चोरयिता चोरयितारौ चोरयितारः
मध्यम पुरुष चोरयितासि चोरयितास्थः चोरयितास्थ
उत्तम पुरुष चोरयितास्मि चोरयितास्वः चोरयितास्मः

4. लृट् लकार चुर धातु – भविष्यत्, Second Future Tense

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष चोरयिष्यति चोरयिष्यतः चोरयिष्यन्ति
मध्यम पुरुष चोरयिष्यसि चोरयिष्यथः चोरयिष्यथ
उत्तम पुरुष चोरयिष्यामि चोरयिष्यावः चोरयिष्यामः

5. लोट् लकार चुर धातु – अनुज्ञा, Imperative Mood

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष चोरयतात्/चोरयतु चोरयताम् चोरयन्तु
मध्यम पुरुष चोरय/चोरयतात् चोरयतम् चोरयत
उत्तम पुरुष चोरयाणि चोरयाव चोरयाम

6. लङ् लकार चुर धातु – भूतकाल, Past Tense

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अचोरयत् अचोरयताम् अचोरयन्
मध्यम पुरुष अचोरयः अचोरयतम् अचोरयत
उत्तम पुरुष अचोरयम् अचोरयाव अचोरयाम

7. विधिलिङ् लकार चुर धातु – चाहिए के अर्थ में, Potential Mood

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष चोरयेत् चोरयेताम् चोरयेयुः
मध्यम पुरुष चोरयेः चोरयेतम् चोरयेत
उत्तम पुरुष चोरयेयम् चोरयेव चोरयेम

8. आशीर्लिङ् लकार चुर धातु – आशीर्वाद देना, Benedictive Mood

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष चोर्यात् चोर्यास्ताम् चोर्यासुः
मध्यम पुरुष चोर्याः चोर्यास्तम् चोर्यास्त
उत्तम पुरुष चोर्यासम् चोर्यास्व चोर्यास्म

9. लुङ् लकार चुर धातु – Perfect Tense

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अचूचुरत् अचूचुरताम् अचूचुरन्
मध्यम पुरुष अचूचुरः अचूचुरतम् अचूचुरत
उत्तम पुरुष अचूचुरम् अचूचुराव अचूचुराम

10. लृङ् लकार चुर धातु – हेतुहेतुमद्भूत, Conditional Mood

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अचोरयिष्यत् अचोरयिष्यताम् अचोरयिष्यन्
मध्यम पुरुष अचोरयिष्यः अचोरयिष्यतम् अचोरयिष्यत
उत्तम पुरुष अचोरयिष्यम् अचोरयिष्याव अचोरयिष्याम

चुर के धातु रूप (Dhatu Roop of Chur) – आत्मनेपदी

आत्मनेपदी चुर धातु के धातु रूप संस्कृत में सभी लकारों, पुरुष एवं तीनों वचन में चुर धातु रूप (Chur Dhatu Roop) नीचे दिये गये हैं।

1. लट् लकार चुर धातु – वर्तमान काल

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष चोरयते चोरयेते चोरयन्ते
मध्यम पुरुष चोरयसे चोरयेथे चोरयध्वे
उत्तम पुरुष चोरये चोरयावहे चोरयामहे

2. लिट् लकार चुर धातु – Past Perfect Tense

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष चोरयाञ्चक्रे चोरयाञ्चक्राते चोरयाञ्चक्रिरे
मध्यम पुरुष चोरयाञ्चकृषे चोरयाञ्चक्राथे चोरयाञ्चकृढ्वे
उत्तम पुरुष चोरयाञ्चक्रे चोरयाञ्चकृवहे चोरयाञ्चकृमहे

3. लुट् लकार चुर धातु – First Future Tense or Periphrastic

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष चोरयिता चोरयितारौ चोरयितारः
मध्यम पुरुष चोरयितासे चोरयितासाथे चोरयिताध्वे
उत्तम पुरुष चोरयिताहे चोरयितास्वहे चोरयितास्महे

4. लृट् लकार चुर धातु – भविष्यत्, Second Future Tense

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष चोरयिष्यते चोरयिष्येते चोरयिष्यन्ते
मध्यम पुरुष चोरयिष्यसे चोरयिष्येथे चोरयिष्यध्वे
उत्तम पुरुष चोरयिष्ये चोरयिष्यावहे चोरयिष्यामहे

5. लोट् लकार चुर धातु – अनुज्ञा, Imperative Mood

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष चोरयताम् चोरयेताम् चोरयन्ताम्
मध्यम पुरुष चोरयस्व चोरयेथाम् चोरयध्वम्
उत्तम पुरुष चोरयै चोरयावहै चोरयामहै

6. लङ् लकार चुर धातु – भूतकाल, Past Tense

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अचोरयत अचोरयेताम् अचोरयन्त
मध्यम पुरुष अचोरयथाः अचोरयेथाम् अचोरयध्वम्
उत्तम पुरुष अचोरये अचोरयावहि अचोरयामहि

7. विधिलिङ् लकार चुर धातु – चाहिए के अर्थ में, Potential Mood

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष चोरयेत चोरयेयाताम् चोरयेरन्
मध्यम पुरुष चोरयेथाः चोरयेयाथाम् चोरयेध्वम्
उत्तम पुरुष चोरयेय चोरयेवहि चोरयेमहि

8. आशीर्लिङ् लकार चुर धातु – आशीर्वाद देना, Benedictive Mood

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष चोरयिषीष्ट चोरयिषीयास्ताम् चोरयिषीरन्
मध्यम पुरुष चोरयिषीष्ठाः चोरयिषीयास्थाम् चोरयिषीध्वम्
उत्तम पुरुष चोरयिषीय चोरयिषीवहि चोरयिषीमहि

9. लुङ् लकार चुर धातु – Perfect Tense

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अचूचुरत अचूचुरेताम् अचूचुरन्त
मध्यम पुरुष अचूचुरथाः अचूचुरेथाम् अचूचुरध्वम्
उत्तम पुरुष अचूचुरे अचूचुरावहि अचूचुरामहि

10. लृङ् लकार चुर धातु – हेतुहेतुमद्भूत, Conditional Mood

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अचोरयिष्यत अचोरयिष्येताम् अचोरयिष्यन्त
मध्यम पुरुष अचोरयिष्यथाः अचोरयिष्येथाम् अचोरयिष्यध्वम्
उत्तम पुरुष अचोरयिष्ये अचोरयिष्यावहि अचोरयिष्यामहि

संस्कृत में शब्द रूप देखने के लिए Shabd Roop पर क्लिक करें और नाम धातु रूप देखने के लिए Nam Dhatu Roop पर जायें।