Bhoo/Bhav Dhatu
भू – भव् धातु (होना, to be): भू – भव् धातु भ्वादिगणीय धातु शब्द है। अतः Bhoo – Bhav Dhatu के Dhatu Roop की तरह भू – भव् जैसे सभी भ्वादिगणीय धातु के धातु रूप (Dhatu Roop) इसी प्रकार बनाते है।
भू / भव् धातु का गण (Conjugation): भ्वादिगण (प्रथम गण – First Conjugation)
भू / भव् का अर्थ: भू – भव् का अर्थ होना, to be होता है।
भू – भव् के धातु रूप (Dhatu Roop of Bhoo – Bhav) – परस्मैपदी
भू – भव् धातु के धातु रूप संस्कृत में सभी लकारों, पुरुष एवं तीनों वचन में भू – भव् धातु रूप (Bhoo – Bhav Dhatu Roop) नीचे दिये गये हैं।
1. लट् लकार – वर्तमान काल, Present Tense
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथमपुरुषः |
भवति |
भवतः |
भवन्ति |
मध्यमपुरुषः |
भवसि |
भवथः |
भवथ |
उत्तमपुरुषः |
भवामि |
भवावः |
भवामः |
2. लिट् लकार – Past Perfect Tense
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथमपुरुषः |
बभूव |
बभूवतुः |
बभूवुः |
मध्यमपुरुषः |
बभूविथ |
बभूवथुः |
बभूव |
उत्तमपुरुषः |
बभूव |
बभूविव |
बभूविम |
3. लुट् लकार – First Future Tense or Periphrastic
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथमपुरुषः |
भविता |
भवितारौ |
भवितारः |
मध्यमपुरुषः |
भवितासि |
भवितास्थः |
भवितास्थ |
उत्तमपुरुषः |
भवितास्मि |
भवितास्वः |
भवितास्मः |
4. लृट् लकार – भविष्यत्, Second Future Tense
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथमपुरुषः |
भविष्यति |
भविष्यतः |
भविष्यन्ति |
मध्यमपुरुषः |
भविष्यसि |
भविष्यथः |
भविष्यथ |
उत्तमपुरुषः |
भविष्यामि |
भविष्यावः |
भविष्यामः |
5. लोट् लकार – अनुज्ञा, Imperative Mood
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथमपुरुषः |
भवतु/भवतात् |
भवताम् |
भवन्तु |
मध्यमपुरुषः |
भव/भवतात् |
भवतम् |
भवत |
उत्तमपुरुषः |
भवानि |
भवाव |
भवाम |
6. लङ् लकार – भूतकाल, Past Tense
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथमपुरुषः |
अभवत् |
अभवताम् |
अभवन् |
मध्यमपुरुषः |
अभवः |
अभवतम् |
अभवत |
उत्तमपुरुषः |
अभवम् |
अभवाव |
अभवाम |
7. विधिलिङ् लकार – चाहिए के अर्थ में, Potential Mood
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथमपुरुषः |
भवेत् |
भवेताम् |
भवेयुः |
मध्यमपुरुषः |
भवेः |
भवेतम् |
भवेत |
उत्तमपुरुषः |
भवेयम् |
भवेव |
भवेम |
8. आशीर्लिङ् लकार – आशीर्वाद देना, Benedictive Mood
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथमपुरुषः |
भूयात् |
भूयास्ताम् |
भूयासुः |
मध्यमपुरुषः |
भूयाः |
भूयास्तम् |
भूयास्त |
उत्तमपुरुषः |
भूयासम् |
भूयास्व |
भूयास्म |
9. लुङ् लकार – Perfect Tense
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथमपुरुषः |
अभूत् |
अभूताम् |
अभूवन् |
मध्यमपुरुषः |
अभूः |
अभूतम् |
अभूत |
उत्तमपुरुषः |
अभूवम् |
अभूव |
अभूम |
10. लृङ् लकार – हेतुहेतुमद्भूत, Conditional Mood
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथमपुरुषः |
अभविष्यत् |
अभविष्यताम् |
अभविष्यन् |
मध्यमपुरुषः |
अभविष्यः |
अभविष्यतम् |
अभविष्यत |
उत्तमपुरुषः |
अभविष्यम् |
अभविष्याव |
अभविष्याम |
संस्कृत में शब्द रूप देखने के लिए Shabd Roop पर क्लिक करें और नाम धातु रूप देखने के लिए Nam Dhatu Roop पर जायें।
- Home
- Study
- संस्कृत
- सार्थक शब्द
- तिड्न्त प्रकरण
- भू / भव् धातु रूप