मलयालम भाषा में साहित्य अकादमी के पुरस्कार विजेता

Malayalam Sahitya Akademi Award - First Winner
Malayalam Sahitya Akademi Award – First Winner

साहित्य अकादमी ने 1955 में ही सर्वप्रथम मलयालम भाषा का पुरस्कारआर. नारायण पणिक्कर” को “भाषा साहित्य चरित्रम् (साहित्येतिहास)” के लिए दिया था। आर. नारायण पणिक्कर मलयालम भाषा के विख्यात साहित्यकार हैं। मलयालम एक द्रविड़ भाषा-परिवार की भाषा है, जो मुख्य रूप से भारतीय राज्य केरल और केंद्र शासित प्रदेश लक्षद्वीप में बोली जाती है।

भारत की राजधानी दिल्ली में स्थापित साहित्य अकादमी द्वारा प्रतिवर्ष साहित्य के क्षेत्र में पाँच प्रकार के पुरस्कार “साहित्य अकादमी पुरस्कार, अनुवाद पुरस्कार, बाल साहित्य पुरस्कार, युवा पुरस्कार और भाषा सम्मान पुरस्कार” वितरित किए जाते हैं।

इनमें से प्रथम चार पुरस्कार साहित्य अकादमी अपने द्वारा मान्यता प्रदत्त 24 भाषाओं (अंग्रेज़ी, असमिया, उर्दू, ओड़िया, कन्नड़, कश्मीरी, कोंकणी, गुजराती, डोगरी, तमिल, तेलुगू, नेपाली, पंजाबी, बंगाली, बोड़ो, मणिपुरी, मराठी, मलयालम, मैथिली, राजस्थानी, संथाली, सिन्धीसंस्कृत भाषा और हिन्दी भाषा) में से प्रत्येक में प्रकाशित सर्वोत्कृष्ट साहित्यिक कृति को पुरस्कार प्रदान करती है। जबकि “भाषा सम्मान” अन्य भाषाओं की रचनाओं को भी दिया जाता है। इनमें से 22 भाषाएं (अंग्रेजी और राजस्थानी को छोड़कर) भारत की संवैधानिक भाषाएं हैं।

वर्तमान में ‘साहित्य अकादमी पुरस्कार’ और ‘भाषा सम्मान पुरस्कार’ के अंतर्गत सम्मान स्वरूप एक लाख (1,00,000) भारतीय रुपये दिए जाते हैं। एवं अन्य पुरस्कारों में सम्मान राशि पचास हजार (50,000) रुपये है।

साहित्य अकादमी पुरस्कार विजेता

मलयालम भाषा में दिए गए साहित्य अकादमी पुरस्कारों की सूची निम्नलिखित है:-

वर्ष पुस्‍तक लेखक
2022 शांटे सितायानम (साहित्यिक समालोचना) एम. थॉमस मैथ्यू
2021 हृदयारगंगल (आत्मकथा) जॉर्ज ओनाक्कूर
2020 आकस्मिकम् ओरम्मक्कुरिप्पुकल (आत्मकथा) ओमचेरी एन.एन. पिल्लई
2019 अचन पिरन्ना वीदु (कविता) वी. मधुसूदनन नायर
2018 गुरुपोरनामी (कविता-संग्रह) एस. रमेशन नायर
2017 दैवतिंटे पुस्तकम (उपन्यास) के.पी. रामनुन्नी
2016 श्‍याममाधवम (कविता) प्रभा वर्मा
2015 अराचार (उपन्‍यास) के.आर. मीरा
2014 मनुश्‍यानु ओरु आमुखम (उपन्‍यास) सुभाष चन्‍द्रन
2013 कथायिल्‍लतेवन्‍टे कथा (आत्‍मकथा) एम.एन्. पालूर
2012 मरन्नुवेचावास्तुक्कळ (कविता–संग्रह) के. सच्चिदानंदन
2011 बशीर : एकांत वीधिपिले अवधूतन (जीवनी) एम.के. सानू
2010 हैमवतभूविल (यात्रा–वृत्तांत) एम.पी. वीरेन्द्र कुमार
2009 तृकोट्टूर नोवल्लकळ (उपन्यास) यू.ए. खादर
2008 मधुरम् निन्टे जीवितम् (निबंध–संग्रह) *के.पी. अप्पन
2007 अडयाळंगळ (उपन्यास) ए. सेतुमाधवन (सेतु)
2006 चूवन्न चिन्नङळ (कविता–संग्रह) एम. सुकुमारन
2005 जाप्पाण पुकयिला (कहानी–संग्रह) जी. वी. काक्कनाडन
2004 ज़करियायुटे कथकळ (कहानी–संग्रह) पॉल ज़करिया
2003 आल्हायुडे पेन्नमाक्कल (उपन्यास) सारा जोसेफ़
2002 के. जी. शंकर पिळ्ळैयुडे कविताकळ (कविता–संग्रह) के. जी. शंकर पिळ्ळै
2001 आटूर रवि वर्मायुटे कविताकळ (कविता.संग्रह) आटूर रवि वर्मा
2000 आर. रामचंद्रंटे कविताकळ (कविता–संग्रह) आर. रामचंद्रन
1999 श्रीरामंटे कथाकळ (कहानी–संग्रह) सी. वी. श्रीरामन
1998 तट्टकम (उपन्यास) कोविलन (वी. वी. अय्यप्पन)
1997 गोवरघंटे यात्राकळ् (उपन्यास) आनंद (पी. सच्चिदानंदन)
1996 गौरी (कहानी–संग्रह) टी. पद्मनाभन्
1995 अरंगुकाणात्त (आत्मकथा) टिक्कोडियन (पी. के. नायर)
1994 उज्जयिनियिले राप्पकलुकळ (कविता–संग्रह) विष्णु नारायणन् नंपूतिरि
1993 दैवत्तिण्टे कण्णु (उपन्यास) एन. पी. मुहम्मद
1992 दैवत्तिण्टे विकृतिकळ (उपन्यास) एम. मुकुंदन
1991 छत्रवुं चामरवुं (समालोचना) एम. पी. शङकुण्णि नायर
1990 गुरसागरम् (उपन्यास) ओ. वी. विजयन्
1989 निष़लान (कविता–संग्रह) ओळप्पमण्ण सुब्रह्मण्यन नंपूतिरिपाद
1988 स्पंदमापिनिकले नंदि (उपन्यास) सी. राधाकृष्णन्
1987 प्रतिपात्रम भाषणभेदम् (समालोचनात्मक अध्ययन) एन. कृष्ण पिळ्ळै
1986 कविताध्वनि (समालोचनात्मक अध्ययन) एम. लीलावती
1985 तत्त्वमसि (आलोचनात्मक अध्ययन) सुकुमार अष़ीक्कोड
1984 अय्यप्प पणिक्करुडे कृतिकळ 1969 (कविता–संग्रह) के. अय्यप्प पणिक्कर
1983 तिरेञ्जेडूंत प्रबंधगळ (निबंध–संग्रह) एस. गुप्तन नायर
1982 पय्यनकथकळ (कहानी–संग्रह) वी. के. एन. (तिरुविल्वलम)
1981 अवकासिकाळ (उपन्यास) विलासिनी (एम. के. मेनन)
1980 स्मारक सिलाकल (उपन्यास) पुनत्तिल कुंञ्जब्दुल्ला
1979 वल्लतोलिंटे काव्यशिल्पम (समालोचना) एन. वी. कृष्ण वारियर
1978 रात्रिमष़ (कविता–संग्रह) सुगत कुमारी
1977 अग्निसाक्षी (उपन्यास) ललितांबिका अंतर्जनम्
1976 जीवितप्पाता (आत्मकथा) *सी. गोविन्द पिशारिटि चेरुकाट
1975 अक्षरम् (कविता–संग्रह) ओ. एन. वी. कुरुप
1974 कामसुरभि (कविता–संग्रह) वेण्णिकुलम् गोपाल कुरुप
1973 बालिदर्शनम् (कविता–संग्रह) अक्कितम अच्युतन नंपूतिरि
1972 ओरु देशतिण्टे तथा (उपन्यास) एस. के. पोट्टेक्काट
1971 विदा (कविता–संग्रह) विलोपिल्लिल श्रीधर मेनन
1970 कालम (उपन्यास) एम.टी. वासुदेवन् नायर
1969 काविले पाट्टु (कविता–संग्रह) इडस्सेरी गोविन्दन नायर
1967 तामरतोनि (कविता–संग्रह) पी. कुण्हिरमन नायर
1966 कला जीवितम तन्ने (निबंध–संग्रह) के. एम. कुट्टिकृष्णन मारार
1965 मुतश्शी (कविता-संग्रह) एन. बालमणि अम्मा
1964 अयलक्कार (उपन्यास) पी. केशवदेव
1963 विश्वदर्शनम् (कविता–संग्रह) जी. शंकर कुरुप
1960 सुंदरिकालुम सुंदरनमारुम (उपन्यास) पी. सी. कुट्टिकृष्णन उरूब
1958 काषिज्ञ कालम (आत्मकथा) के. पी. केशव मेनन
1957 चेम्मीन (उपन्यास) तकष़ी शिवशंकर पिळ्ळै
1956 पाणिनीय प्रद्योतम् (टीका) *आई. सी. चाको
1955 भाषा साहित्य चरित्रम् (साहित्येतिहास) आर. नारायण पणिक्कर

अनुवाद पुरस्कार विजेता

साहित्य अकादमी ने 1989 से अनुवाद के लिए नया पुरस्कार शुरू किया। इस पुरस्कार के मलयालम भाषा के विजेता निम्नलिखित हैं:-

वर्ष अनुवाद का शीर्षक अनुवाद मूल कृति का शीर्षक (भाषा/विधा) लेखक
2022 वामनाचार्ययंटे काव्यालंकारसूत्रवृत्ति चातनाथ अच्युतन उन्नी काव्यालंकारसूत्रवृत्ति (भारतीय काव्यशास्त्र), संस्कृत वामनाचार्य
2021 बशाइ टुडु सुनील नालियथ ऑपरेशन बशाइ टुडु (उपन्यास), बाङ्ला महाश्वेता देवी
2020 शिखरसूर्यन सुधाकरन रामनथली शिखर सूर्य (उपन्यास) कन्नड चंद्रशेखर कंबार
2019 श्रीरामचरितमानसम (तुलसीदासरामायनम) सी. जी. राजगोपाल श्री रामचरितमानस (कविता), हिंदी तुलसीदास
2018 श्रीमद् वाल्‍मीकि रामायण एम. लीलावती श्रीमद् वाल्‍मीकि रामायण (काव्‍य), संस्‍कृत वाल्‍मीकि
2017 अग्रहातिले पूचा के.एस. वेंकटिचलम चयन (तमिऴ कहानी) जयकांतन
2016 गीथांजलि एन.के. देसम गीतांजलि (बांग्‍ला/अंग्रेजी कविता-संग्रह) रवीन्‍द्रनाथ ठाकुर
2015 गोरा के.सी. अजय कुमार गोरा (बांग्‍ला उपन्‍यास) रवीन्‍द्रनाथ ठाकुर
2014 कुंज कार्यंगलुदे ओदेथमपुरन प्रिया ए.एस. द गॉड ऑफ स्‍माल थिंग्‍स (अंग्रेज़ी उपन्‍यास) अरूंधती रॉय
2013 तिरुवाचकम उल्‍लूर एम. परमेश्‍वन् तिरुवाचकम (तमिऴ प्राच्‍य काव्‍य) मणिक्‍का वाचाकार
2012 कवि बन्द्यघाटीगायियुटे जीवितवुम् मरणावुम् आनंद (पी.सच्चिदानंदन) कवि बंद्यघाटी गाइयेर जीवन ओ मृत्यु (बाङ्ला उपन्यास) महाश्वेता देवी
2011 मीरायुं महात्मावुं के.बी. प्रसन्न कुमार मीरा एंड द महात्मा (अंग्रेज़ी उपन्यास) सुधीर कक्कड़
2010 नारायणीयम् पानमन रामचंद्रन नारायणीयम् नायर (कविता–संग्रह) मेलपट्टुर नारायण भट्टतिरि
2009 हृदयत्तिन्टे स्वरं के. राधाकृष्ण वारियर द वॉयस ऑफ़ द हार्ट (अंग्रेज़ी आत्मकथा) मृणालिनी साराभाई
2008 अपरिचितर जेस्सी अरविन्दाक्षन अपने–अपने अजनबी (हिन्दी उपन्यास) स.ही. वात्स्यायन
2007 ञान अतिजीविच्च अग्नीपरीक्षकळ के.एस. विश्वंबर दास कोलातीच्चे पोर (मराठी उपन्यास) किशोर शांताबाई काले
2006 श्रीराधा एन. गोपालकृष्णन एवं पी.एम. नारायणन श्रीराधा (ओड़िया महाकाव्य) रमाकांत रथ
2005 कूनन् तोप्पु टी. बी. वेणुगोपाल पणिक्कर कूनन तोप्पु (तमिऴ उपन्यास) तोप्पिल मोहम्मद मीरां
2004 कुलशेखर आळवारुडे पेरुमाळ तिरुमोषि पुतुश्शेरि रामचंद्रन पेरुमाल तिरुमोषि (तमिऴ कविताएँ) कुलशेखर आळवार
2003 हीरक दीप्ति एम.पी. कुमारन हीरक दीप्ति (बाङ्ला उपन्यास) सुनील गंगोपाध्याय
2002 सिंहासनम् दामोदरन काळियात सिंहासन (मराठी उपन्यास) अरुण साधू
2001 कर्णन् पी.के. चंद्रन और टी.आर. जयश्री मृत्युंजय (मराठी उपन्यास) शिवाजी सावंत
2000 राजा रवि वर्मा के.टी. रवि वर्मा राजा रवि वर्मा (मराठी जीवनी) रणजीत देसाई
1999 मथुरापुरी शत्रुध्नन् द रैथ ऑफ़ एन एंपरर (अंग्रेज़ी उपन्यास कुलपति के.एम. मुंशी
1998 कामायनी वी.के. हरिहरन उण्णित्तान कामायनी (हिन्दी महाकाव्य) जयशंकर प्रसाद
1997 जे.जे. चिल कुरिप्पुगल आट्टूर रवि वर्मा जे.जे. चिला कुरिप्पुकल (तमिऴ उपन्यास) सुंदर रामास्वामी
1996 ज्ञानेश्वरी एम.पी. चंद्रशेखरन पिळ्ळै ज्ञानेश्वरी (मराठी व्याख्या) संत ज्ञानेश्वर
1995 तावळम् इल्लात्तवर वी.डी. कृष्णन नम्पियार ख़ानाबदोश (पंजाबी आत्मकथा) अजीत कौर
1994 मायादासिण्टे मलिका पी. माधवन् पिळ्ळै मय्यादास की माड़ी (हिन्दी उपन्यास) भीष्म साहनी
1993 अरणयितिण्टे अधिकारम् लीला सरकार अरण्येर अधिकार (बाङ्ला उपन्यास) महाश्वेता देवी
1992 स्वप्नङ्ळुडे घोषयात्रा एम.एन. सत्यार्थी ख़्वाबों की बारात (उर्दू) कृश्नचंदर
1991 कलित्तोक मेलंगत्तु नारायण कुट्टी कलित्तोगे (तमिऴ कविता–संग्रह) विभिन्न कवि
1990 गोदानम् ई.के. दिवाकरन् पोट्टि गोदान (हिन्दी उपन्यास) प्रेमचंद
1989 गणदेवता के. रवि वर्मा गणदेवता (बाङ्ला उपन्यास) ताराशंकर बंद्योपाध्याय

बाल साहित्य पुरस्कार विजेता

साहित्य अकादमी ने 2010 से बाल साहित्य के लिए नया पुरस्कार शुरू किया। इस पुरस्कार के मलयालम भाषा के विजेता निम्नलिखित हैं:-

वर्ष पुस्‍तक लेखक
2022 चेक्कुट्टि (उपन्यास) सेतु (ए.सेतुमाधवन)
2021 अवर मूवरुम ओरु मझाविल्लम (उपन्यास) रघुनाथ पलेरी
2020 वज़थापेट्टा पूचा (कहानी−संग्रह) ग्रेसी
2019 समग्र योगदान मलयथ अप्पुन्नी
2018 ओलाचुत्तिन्ट्टे वेलिचम (कहानी) पी.के. गोपी
2017 कुन्‍हून्नियुडे यात्रापुस्‍तकम् (उपन्‍यास) एस.आर. लाल
2016 कुट्टिप्‍पत्‍तालातिंटे केरलपर्यादनम (सूचना साहित्‍य) एन.पी. हाफि़ज़ मोहम्‍मद
2015 बाल साहित्य के क्षेत्र में समग्र योगदान हेतु एस. शिवदास
2014 बाल साहित्य के क्षेत्र में समग्र योगदान हेतु के.वी. रामानाथन
2013 बाल साहित्य के क्षेत्र में समग्र योगदान हेतु सुमंगला (लीला नम्बूदिरिपाद)
2012 बाल साहित्य के क्षेत्र में समग्र योगदान हेतु के. श्री कुमार
2011 चिरुतकुट्टियुं माषुं (विज्ञान–उपन्यास) के. पाप्पूट्टि
2010 ओरिडत्तु ओडित्तु ओरु कुनजुण्णि (कहानी–संग्रह) सिप्पी पल्लिप्पुरम

युवा पुरस्कार विजेता

साहित्य अकादमी ने 2011 से युवा लेखकों के लिए नया पुरस्कार शुरू किया। इस पुरस्कार के मलयालम भाषा के विजेता निम्नलिखित हैं:-

वर्ष पुस्‍तक लेखक
2022 मेज्हुकूथ्रिक्कू स्वन्थं थीप्पेत्ति (कविता-संग्रह) अनघा जे. कोलाथ
2021 जकरंडा (उपन्यास) मोबिन मोहन
2020 कल्लियास्सेरी थेसिस (कहानी) अबिन जोसेफ
2019 अम्मा उरंगुन्निल्ला (कविता) अनुजा अकथुट्टु
2018 व्‍यासनासामुचयम् (उपन्‍यास) अमल
2017 जोसेफिन्‍ते मनम (कहानी-संग्रह) अस्‍वथी शशिकुमार
2016 उप्‍पुमाष़यिले पचिलैकळ (कहानी) सूर्या गोपी
2015 थोन्नियापोलोरु पुष़ा (कविता) आर्याम्बिका
2014 चुम्‍बनशब्‍दतारावली (कहानी-संग्रह) इन्‍दु मेनन
2013 वेल्लारिप्पदम (कहानी–संग्रह) पी.वी. शाजीकुमार
2012 परस्परम् (कविता–संग्रह) लोपा. आर
2011 मरण विद्यालयम् (कहानी–संग्रह) सुष्मेश चंद्रोथ

भाषा सम्मान पुरस्कार विजेता

प्रथम भाषा सम्मान वर्ष 1996 में प्रदान किया गया, जिनमें श्री धरीक्षण मिश्र (भोजपुरी), श्री बंशी राम शर्मा और श्री एम. आर. ठाकुर (हिमाचली), श्री के. जतप्पा राय और श्री मंदार केशव भट्ट (तुलु) के लिए तथा श्री चंद्रकांत मुरा सिंह (काकबरोक) को अपनी-अपनी भाषाओं के विकास में योगदान के लिए सम्मानित किया गया। पूर्ण जानकारी और लिस्ट के लिए देंखें – भाषा सम्मान पुरस्कार