छात्र शब्द – Chhatra Shabd Roop Sanskrit Mein
छात्र शब्द (Student) : अकारांत पुल्लिंग संज्ञा , सभी पुल्लिंग संज्ञाओ के शब्द रूप इसी प्रकार बनाते है जैसे -देव, बालक, राम, वृक्ष, सूर्य, सुर, असुर, मानव, अश्व, गज, ब्राह्मण, क्षत्रिय, शूद्र, छात्र, शिष्य, दिवस, लोक, ईश्वर, भक्त आदि।
छात्र के शब्द रूप – Chhatra Shabd Roop
विभक्ति | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथमा | छात्र: | छात्रौ | छात्रा: |
द्वितीया | छात्रम् | छात्रौ | छात्रान् |
तृतीया | छात्रेन | छात्राभ्याम् | छात्रै: |
चतुर्थी | छात्राय् | छात्राभ्याम् | छात्रेभ्य: |
पंचमी | छात्रात् | छात्राभ्याम् | छात्रेभ्य: |
षष्ठी | छात्रस्य | छात्रयो: | छात्रानाम् |
सप्तमी | छात्रे | छात्रयो:: | छात्रेषु |
संबोधन | हे छात्र ! | हे छात्रौ ! | हे छात्रा ! |
संस्कृत शब्द “छात्र” के रूप हिंदी अर्थ सहित
विभक्ति | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथमा कर्ता – कौन? |
छात्रः छात्र, छात्र ने |
छात्रौ दो छात्रों, दो छात्रों ने |
छात्राः अनेक छात्रों, अनेक छात्रों ने |
द्वितीया कर्म – किसे? |
छात्रम् छात्र को |
छात्रौ दो छात्रों को |
छात्रान् अनेक छात्रों को |
तृतीया करण – किसके द्वारा? |
छात्रेन छात्र से, छात्र के द्वारा |
छात्राभ्याम् दो छात्रों से, दो छात्रों के द्वारा |
छात्रैः अनेक छात्रों से, अनेक छात्रों के द्वारा |
चतुर्थी सम्प्रदान – किसके लिए? |
छात्राय छात्र को, छात्र के लिए |
छात्राभ्याम् दो छात्रों को, दो छात्रों के लिए |
छात्रेभ्यः अनेक छात्रों को, अनेक छात्रों के लिए |
पंचमी अपादान – किससे? |
छात्रात् छात्र से |
छात्राभ्याम् दो छात्रों से |
छात्रेभ्यः अनेक छात्रों से |
षष्ठी सम्बंध – किसका? |
छात्रस्य छात्र का, छात्र के, छात्र की |
छात्रयोः दो छात्रों का, दो छात्रों के, दो छात्रों की |
छात्रानाम् अनेक छात्रों का, अनेक छात्रों के, अनेक छात्रों की |
सप्तमी अधिकरण – किसमें? |
छात्रे छात्र में, छात्र पर |
छात्रयोः दो छात्रों में, दो छात्रों पर |
छात्रेषु अनेक छात्रों में, अनेक छात्रों पर |
संबोधन हे! |
हे छात्र! हे छात्र! |
हे छात्रौ! हे दो छात्रों! |
हे छात्राः! हे अनेक छात्रों! |
छात्र शब्द रूप से संस्कृत वाक्य उनके हिन्दी अनुवाद सहित
संस्कृत वाक्य | हिंदी अनुवाद |
---|---|
छात्रः पाठं पठति। | छात्र पाठ पढ़ता है। |
छात्रौ गृहे स्थितौ। | दो छात्र घर में ठहरे हुए हैं। |
छात्राः विद्यालये गच्छन्ति। | अनेक छात्र विद्यालय जाते हैं। |
गुरुः छात्रम् शिक्षयति। | गुरु छात्र को सिखाता है। |
माता छात्रौ आह्वयति। | माता दो छात्रों को बुलाती है। |
अध्यापकः छात्रान् प्रसादं ददाति। | अध्यापक अनेक छात्रों को प्रसाद देता है। |
छात्रेन पत्रं लिख्यते। | छात्र के द्वारा पत्र लिखा जाता है। |
छात्राभ्याम् मित्रेभ्यः उपहारः दत्तः। | दो छात्रों के द्वारा मित्रों को उपहार दिया गया। |
छात्रैः क्रीडाङ्गणे क्रीडा क्रियते। | अनेक छात्रों के द्वारा मैदान में खेल खेला जाता है। |
अहम् छात्राय पुस्तकम् ददामि। | मैं छात्र को पुस्तक देता हूँ। |
शिक्षकः छात्राभ्याम् पुरस्कारं दत्तवान्। | शिक्षक ने दो छात्रों को पुरस्कार दिया। |
विद्यालयः छात्रेभ्यः छात्रवृत्तिं प्रयच्छति। | विद्यालय अनेक छात्रों को छात्रवृत्ति देता है। |
छात्रात् गीता पठिता। | छात्र से गीता पढ़ी गई। |
छात्राभ्याम् प्रतियोगिता अपि जिताः। | दो छात्रों से प्रतियोगिता भी जीती गई। |
छात्रेभ्यः ज्ञानं लभ्यते। | अनेक छात्रों से ज्ञान प्राप्त होता है। |
छात्रस्य पुस्तकं नूतनम् अस्ति। | छात्र का पुस्तक नया है। |
छात्रयोः गृहाणि समीपस्थे। | दो छात्रों के घर पास में हैं। |
छात्रानाम् अध्ययनं प्रशंसनीयम् अस्ति। | अनेक छात्रों का अध्ययन प्रशंसनीय है। |
छात्रे विद्यालये अस्ति। | छात्र विद्यालय में है। |
छात्रयोः कक्षायाम् आसन्दः अस्ति। | दो छात्रों के कक्षा में कुर्सी है। |
छात्रेषु साहाय्यभावः वर्धते। | अनेक छात्रों में सहायता की भावना बढ़ती है। |
हे छात्र! एकाग्रतया पठ। | हे छात्र! ध्यानपूर्वक पढ़ो। |
हे छात्रौ! सत्यम् वदतम्। | हे दो छात्रों! सत्य बोलो। |
हे छात्राः! क्रीडायाम् सम्मिल्यताम्। | हे अनेक छात्रों! खेल में भाग लो। |
छात्र शब्द रूप याद करने की ट्रिक (राइमिंग पैटर्न)
- प्रथमा: छात्रः – छात्रौ – छात्राः (अः, औ, आः)
- द्वितीया: छात्रम् – छात्रौ – छात्रान् (अम्, औ, आन्)
- तृतीया: छात्रेन – छात्राभ्याम् – छात्रैः (एन, आभ्याम्, ऐः)
- चतुर्थी: छात्राय – छात्राभ्याम् – छात्रेभ्यः (आय, आभ्याम्, एभ्यः)
- पंचमी: छात्रात् – छात्राभ्याम् – छात्रेभ्यः (आत्, आभ्याम्, एभ्यः)
- षष्ठी: छात्रस्य – छात्रयोः – छात्रानाम् (स्य, योः, आनाम्)
- सप्तमी: छात्रे – छात्रयोः – छात्रेषु (ए, योः, एषु)
- संबोधन: हे छात्र! – हे छात्रौ! – हे छात्राः! (हे + प्रथमा रूप)
अकारांत पुल्लिंग संज्ञाओ के शब्द रूप
- देव (देवता) के शब्द रूप
- राम शब्द के रूप
- बालक शब्द के रूप
- वृक्ष शब्द के रूप
- सूर्य के शब्द रूप
- सुर शब्द के रूप
- असुर शब्द के रूप
- मानव के शब्द रूप
- अश्व के शब्द रूप
- गज के शब्द रूप
- ब्राह्मण के शब्द रूप
- क्षत्रिय के शब्द रूप
- शूद्र के शब्द रूप
- भक्त के शब्द रूप
- छात्र के शब्द रूप
- शिष्य के शब्द रूप
- दिवस के शब्द रूप
- लोक के शब्द रूप
- ईश्वर के शब्द रूप
अन्य महत्वपूर्ण शब्द रूप
Shabd Roop of Chhatra
पढ़ें संस्कृत व्याकरण के अन्य चैप्टर:
- वर्ण विभाग
- माहेश्वर सूत्र
- प्रत्याहार
- स्वर संधि
- व्यंजन संधि
- अव्ययीभाव समास
- द्विग समास
- नञ् समास
- बहुब्रीह समास
- संस्कृत में उपसर्ग
- संस्कृत में प्रत्यय
- कृत् प्रत्यय
- संस्कृत में वाच्य
- सार्थक शब्द
- संस्कृत अनुवाद के टिप्स
महत्वपूर्ण शब्द रूप:
- बालक शब्द रूप
- राम शब्द रूप
- मुनि शब्द रूप
- भवत् शब्द रूप
- पुम् शब्द रूप
- तत् शब्द रूप
- एतत् शब्द रूप
- किम् शब्द रूप
- ईदृश शब्द रूप
- उभ शब्द रूप
- कीदृश शब्द रूप
छात्र
शब्द
का
रूप