छात्र के शब्द रूप – Chhatra Ke Roop – संस्कृत

छात्र शब्द – Chhatra Shabd Roop Sanskrit Mein

छात्र शब्द (Student) : अकारांत पुल्लिंग संज्ञा , सभी पुल्लिंग संज्ञाओ के शब्द रूप इसी प्रकार बनाते है जैसे -देव, बालक, राम, वृक्ष, सूर्य, सुर, असुर, मानव, अश्व, गज, ब्राह्मण, क्षत्रिय, शूद्र, छात्र, शिष्य, दिवस, लोक, ईश्वर, भक्त आदि।

छात्र के शब्द रूप – Chhatra Shabd Roop

विभक्ति एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथमा छात्र: छात्रौ छात्रा:
द्वितीया छात्रम् छात्रौ छात्रान्
तृतीया छात्रेन छात्राभ्याम् छात्रै:
चतुर्थी छात्राय् छात्राभ्याम् छात्रेभ्य:
पंचमी छात्रात् छात्राभ्याम् छात्रेभ्य:
षष्ठी छात्रस्य छात्रयो: छात्रानाम्
सप्तमी छात्रे छात्रयो:: छात्रेषु
संबोधन हे छात्र ! हे छात्रौ ! हे छात्रा !

संस्कृत शब्द “छात्र” के रूप हिंदी अर्थ सहित

विभक्ति एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथमा
कर्ता – कौन?
छात्रः
छात्र, छात्र ने
छात्रौ
दो छात्रों, दो छात्रों ने
छात्राः
अनेक छात्रों, अनेक छात्रों ने
द्वितीया
कर्म – किसे?
छात्रम्
छात्र को
छात्रौ
दो छात्रों को
छात्रान्
अनेक छात्रों को
तृतीया
करण – किसके द्वारा?
छात्रेन
छात्र से, छात्र के द्वारा
छात्राभ्याम्
दो छात्रों से, दो छात्रों के द्वारा
छात्रैः
अनेक छात्रों से, अनेक छात्रों के द्वारा
चतुर्थी
सम्प्रदान – किसके लिए?
छात्राय
छात्र को, छात्र के लिए
छात्राभ्याम्
दो छात्रों को, दो छात्रों के लिए
छात्रेभ्यः
अनेक छात्रों को, अनेक छात्रों के लिए
पंचमी
अपादान – किससे?
छात्रात्
छात्र से
छात्राभ्याम्
दो छात्रों से
छात्रेभ्यः
अनेक छात्रों से
षष्ठी
सम्बंध – किसका?
छात्रस्य
छात्र का, छात्र के, छात्र की
छात्रयोः
दो छात्रों का, दो छात्रों के, दो छात्रों की
छात्रानाम्
अनेक छात्रों का, अनेक छात्रों के, अनेक छात्रों की
सप्तमी
अधिकरण – किसमें?
छात्रे
छात्र में, छात्र पर
छात्रयोः
दो छात्रों में, दो छात्रों पर
छात्रेषु
अनेक छात्रों में, अनेक छात्रों पर
संबोधन
हे!
हे छात्र!
हे छात्र!
हे छात्रौ!
हे दो छात्रों!
हे छात्राः!
हे अनेक छात्रों!

छात्र शब्द रूप से संस्कृत वाक्य उनके हिन्दी अनुवाद सहित

संस्कृत वाक्य हिंदी अनुवाद
छात्रः पाठं पठति। छात्र पाठ पढ़ता है।
छात्रौ गृहे स्थितौ। दो छात्र घर में ठहरे हुए हैं।
छात्राः विद्यालये गच्छन्ति। अनेक छात्र विद्यालय जाते हैं।
गुरुः छात्रम् शिक्षयति। गुरु छात्र को सिखाता है।
माता छात्रौ आह्वयति। माता दो छात्रों को बुलाती है।
अध्यापकः छात्रान् प्रसादं ददाति। अध्यापक अनेक छात्रों को प्रसाद देता है।
छात्रेन पत्रं लिख्यते। छात्र के द्वारा पत्र लिखा जाता है।
छात्राभ्याम् मित्रेभ्यः उपहारः दत्तः। दो छात्रों के द्वारा मित्रों को उपहार दिया गया।
छात्रैः क्रीडाङ्गणे क्रीडा क्रियते। अनेक छात्रों के द्वारा मैदान में खेल खेला जाता है।
अहम् छात्राय पुस्तकम् ददामि। मैं छात्र को पुस्तक देता हूँ।
शिक्षकः छात्राभ्याम् पुरस्कारं दत्तवान्। शिक्षक ने दो छात्रों को पुरस्कार दिया।
विद्यालयः छात्रेभ्यः छात्रवृत्तिं प्रयच्छति। विद्यालय अनेक छात्रों को छात्रवृत्ति देता है।
छात्रात् गीता पठिता। छात्र से गीता पढ़ी गई।
छात्राभ्याम् प्रतियोगिता अपि जिताः। दो छात्रों से प्रतियोगिता भी जीती गई।
छात्रेभ्यः ज्ञानं लभ्यते। अनेक छात्रों से ज्ञान प्राप्त होता है।
छात्रस्य पुस्तकं नूतनम् अस्ति। छात्र का पुस्तक नया है।
छात्रयोः गृहाणि समीपस्थे। दो छात्रों के घर पास में हैं।
छात्रानाम् अध्ययनं प्रशंसनीयम् अस्ति। अनेक छात्रों का अध्ययन प्रशंसनीय है।
छात्रे विद्यालये अस्ति। छात्र विद्यालय में है।
छात्रयोः कक्षायाम् आसन्दः अस्ति। दो छात्रों के कक्षा में कुर्सी है।
छात्रेषु साहाय्यभावः वर्धते। अनेक छात्रों में सहायता की भावना बढ़ती है।
हे छात्र! एकाग्रतया पठ। हे छात्र! ध्यानपूर्वक पढ़ो।
हे छात्रौ! सत्यम् वदतम्। हे दो छात्रों! सत्य बोलो।
हे छात्राः! क्रीडायाम् सम्मिल्यताम्। हे अनेक छात्रों! खेल में भाग लो।

छात्र शब्द रूप याद करने की ट्रिक (राइमिंग पैटर्न)

  1. प्रथमा: छात्रः – छात्रौ – छात्राः (अः, औ, आः)
  2. द्वितीया: छात्रम् – छात्रौ – छात्रान् (अम्, औ, आन्)
  3. तृतीया: छात्रेन – छात्राभ्याम् – छात्रैः (एन, आभ्याम्, ऐः)
  4. चतुर्थी: छात्राय – छात्राभ्याम् – छात्रेभ्यः  (आय, आभ्याम्, एभ्यः)
  5. पंचमी: छात्रात् – छात्राभ्याम् – छात्रेभ्यः  (आत्, आभ्याम्, एभ्यः)
  6. षष्ठी: छात्रस्य – छात्रयोः – छात्रानाम् (स्य, योः, आनाम्)
  7. सप्तमी: छात्रे – छात्रयोः – छात्रेषु (ए, योः, एषु)
  8. संबोधन: हे छात्र! – हे छात्रौ! – हे छात्राः! (हे + प्रथमा रूप)

अकारांत पुल्लिंग संज्ञाओ के शब्द रूप

  1. देव (देवता) के शब्द रूप
  2. राम शब्द के रूप
  3. बालक शब्द के रूप
  4. वृक्ष शब्द के रूप
  5. सूर्य के शब्द रूप
  6. सुर शब्द के रूप
  7. असुर शब्द के रूप
  8. मानव के शब्द रूप
  9. अश्व के शब्द रूप
  10. गज के शब्द रूप
  11. ब्राह्मण के शब्द रूप
  12. क्षत्रिय के शब्द रूप
  13. शूद्र के शब्द रूप
  14. भक्त के शब्द रूप
  15. छात्र के शब्द रूप
  16. शिष्य के शब्द रूप
  17. दिवस के शब्द रूप
  18. लोक के शब्द रूप
  19. ईश्वर के शब्द रूप

अन्य महत्वपूर्ण शब्द रूप

Shabd Roop of Chhatra

Chhatra Shabd Roop

1 Comment

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

*