चक्रवर्तिन् (चक्रवर्ती) शब्द के रूप (Chakravartin Ke Shabd Roop) – संस्कृत

Chakravartin Shabd

चक्रवर्तिन् शब्द (चक्रवर्ती, भूमि पर राज्य करनेवाला, सार्वभौम): चक्रवर्तिन् शब्द के नकारान्त पुल्लिंग शब्द के शब्द रूप, चक्रवर्तिन् (Chakravartin) शब्द के अंत में “न्” का प्रयोग हुआ इसलिए यह नकारान्त हैं। अतः Chakravartin Shabd के Shabd Roop की तरह चक्रवर्तिन् जैसे सभी नकारान्त पुल्लिंग शब्दों के शब्द रूप (Shabd Roop) इसी प्रकार बनाते है। जैसे – पथिन्, गुणिन्, व्रत्रहन्, स्थायिन्, मघवन्, लघिमन्, युवन्, स्वामिन्, आत्मघातिन्, अर्थिन्, एकाकिन्, कञ्चुकिन्, ज्ञानिन्, करिन्, कुटुम्बिन्, कुशलिन्, चक्रवर्तिन्, तपस्विन्, दूरदर्शिन्, द्वेषिन्, धनिन्, पक्षिन्, बलिन्, मन्त्रिन्, मनोहारिन्, मनीषिन्, मेधाविन्, रोगिन्, वैरिन् आदि। चक्रवर्तिन् शब्द के शब्द रूप संस्कृत में सभी विभक्तियों एवं तीनों वचन में शब्द रूप (Chakravartin Shabd Roop) नीचे दिये गये हैं।

चक्रवर्तिन् के शब्द रूप – Shabd roop of Chakravartin

विभक्ति एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथमा चक्रवर्ती चक्रवर्तिनौ चक्रवर्तिनः
द्वितीया चक्रवर्तिनम् चक्रवर्तिनौ चक्रवर्तिनः
तृतीया चक्रवर्तिना चक्रवर्तिभ्याम् चक्रवर्तिभिः
चतुर्थी चक्रवर्तिने चक्रवर्तिभ्याम् चक्रवर्तिभ्यः
पंचमी चक्रवर्तिनः चक्रवर्तिभ्याम् चक्रवर्तिभ्यः
षष्ठी चक्रवर्तिनः चक्रवर्तिनोः चक्रवर्तिनाम्
सप्तमी चक्रवर्तिनि चक्रवर्तिनोः चक्रवर्तिषु
सम्बोधन हे चक्रवर्तिन् ! हे चक्रवर्तिनौ ! हे चक्रवर्तिनः !

चक्रवर्तिन् शब्द का अर्थ/मतलब

चक्रवर्तिन् शब्द का अर्थ चक्रवर्ती, भूमि पर राज्य करनेवाला, सार्वभौम होता है। चक्रवर्तिन् शब्द नकारान्त शब्द है इसका मतलब भी ‘चक्रवर्ती, भूमि पर राज्य करनेवाला, सार्वभौम’ होता है।

चक्रवर्ती पु वि॰ [सं॰ चक्रवर्तिन्] चक्रवर्ती । उ॰—चूडौ वीरम घर चक्रवत्ती घार सार मुँह लई धरत्ती ।
चक्रवर्ती वि॰ [सं॰ चक्रवर्तिन्] [स्त्री चक्रवर्तिनी] आसमुद्रांत भूमि पर राज्य करनेवाला । सार्वभौम ।

चक्रवर्ती संस्कृत [विशेषण] जिसका राज्य चारों दिशाओं में फैला हुआ हो।
[संज्ञा पुल्लिंग] 1. समुद्र पर्यंत पृथ्वी का स्वामी, सम्राट 2. किसी समूह या दल का अधिपति।

चक्रवर्तिन् जैसे और महत्वपूर्ण शब्द रूप

उपर्युक्त शब्द रूप चक्रवर्तिन् शब्द के नकारान्त पुल्लिंग शब्द के शब्द रूप हैं चक्रवर्तिन् जैसे शब्द रूप (Chakravartin shabd Roop) देखने के लिए Shabd Roop List पर जाएँ।

You may like these posts

धातृ शब्द के रूप – Dhatra ke roop – Sanskrit

धातृ शब्द धातृ शब्द (धाता, Creator): ऋकारान्त नपुंसकलिंग संज्ञा, सभी ऋकारान्त नपुंसकलिंग संज्ञापदों के रूप इसी प्रकार बनाते है। धातृ के शब्द रूप – Dhatra Shabd Roop विभक्ति एकवचन द्विवचन...Read more !

श्रेणी शब्द के रूप – Sreni Ke Shabd Roop – Sanskrit

Sreni Shabd श्रेणी शब्द ( पंक्ति, कतार ): श्रेणी शब्द के ईकारान्त स्त्रील्लिङ्ग शब्द के शब्द रूप, श्रेणी (Sreni) शब्द के अंत में “ई” की मात्रा का प्रयोग हुआ इसलिए...Read more !

अहि शब्द के रूप – Ahi Ke Shabd Roop – Sanskrit

Ahi Shabd अहि शब्द (उरग, व्याल, सर्प, साँप, काकोदर, फणीश, सारंग, नाग, विषधर, भुजंग): इकारांत पुल्लिंग शब्द, इस प्रकार के सभी इकारांत पुल्लिंग शब्दों के शब्द रूप (Shabd Roop) इसी...Read more !