बुद्धिमत् शब्द रूप (Buddhimat Shabd)
बुद्धिमत् शब्द (Intelligence, बुद्धिमत्ता, समझदारी, अक्लमंदी): बुद्धिमत् शब्द के तकारांत डवतु प्रत्ययान्त पुल्लिङ्ग शब्द के शब्द रूप, बुद्धिमत् (Buddhimat) शब्द के अंत में “त्” का प्रयोग हुआ इसलिए यह तकारांत हैं। अतः Buddhimat Shabd के Shabd Roop की तरह बुद्धिमत् जैसे सभी तकारांत डवतु प्रत्ययान्त पुल्लिङ्ग शब्दों के शब्द रूप (Shabd Roop) इसी प्रकार बनाते है।
बुद्धिमत् शब्द के शब्द रूप संस्कृत में सभी विभक्तियों एवं तीनों वचन में शब्द रूप (Buddhimat Shabd Roop) नीचे दिये गये हैं:
बुद्धिमत् के शब्द रूप, पुल्लिंग
विभक्ति | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथमा | बुद्धिमान् | बुद्धिमन्तौ | बुद्धिमन्तः |
द्वितीया | बुद्धिमन्तम् | बुद्धिमन्तौ | बुद्धिमतः |
तृतीया | बुद्धिमता | बुद्धिमद्भ्याम् | बुद्धिमद्भिः |
चतुर्थी | बुद्धिमते | बुद्धिमद्भ्याम् | बुद्धिमद्भ्यः |
पंचमी | बुद्धिमतः | बुद्धिमद्भ्याम् | बुद्धिमद्भ्यः |
षष्ठी | बुद्धिमतः | बुद्धिमतोः | बुद्धिमताम् |
सप्तमी | बुद्धिमति | बुद्धिमतोः | बुद्धिमत्सु |
सम्बोधन | हे बुद्धिमान् ! | हे बुद्धिमन्तौ ! | हे बुद्धिमन्तः ! |
बुद्धिमत् के शब्द रूप, नपुंसकलिंग
विभक्ति | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथमा | बुद्धिमत्/बुद्धिमद् | बुद्धिमती | बुद्धिमन्ति |
द्वितीया | बुद्धिमत्/बुद्धिमद् | बुद्धिमती | बुद्धिमन्ति |
तृतीया | बुद्धिमता | बुद्धिमद्भ्याम् | बुद्धिमद्भिः |
चतुर्थी | बुद्धिमते | बुद्धिमद्भ्याम् | बुद्धिमद्भ्यः |
पञ्चमी | बुद्धिमतः | बुद्धिमद्भ्याम् | बुद्धिमद्भ्यः |
षष्ठी | बुद्धिमतः | बुद्धिमतोः | बुद्धिमताम् |
सप्तमी | बुद्धिमति | बुद्धिमतोः | बुद्धिमत्सु |
संबोधन | हे बुद्धिमत्/बुद्धिमद्! | हे बुद्धिमती! | हे बुद्धिमन्ति! |
बुद्धिमती शब्द रूप, स्त्रीलिंग
विभक्ति | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथमा | बुद्धिमती | बुद्धिमत्यौ | बुद्धिमत्यः |
द्वितीया | बुद्धिमतीम् | बुद्धिमत्यौ | बुद्धिमतीः |
तृतीया | बुद्धिमत्या | बुद्धिमतीभ्याम् | बुद्धिमतीभिः |
चतुर्थी | बुद्धिमत्यै | बुद्धिमतीभ्याम् | बुद्धिमतीभ्यः |
पञ्चमी | बुद्धिमत्याः | बुद्धिमतीभ्याम् | बुद्धिमतीभ्यः |
षष्ठी | बुद्धिमत्याः | बुद्धिमत्योः | बुद्धिमतीनाम् |
सप्तमी | बुद्धिमत्याम् | बुद्धिमत्योः | बुद्धिमतीषु |
संबोधन | हे बुद्धिमति! | हे बुद्धिमत्यौ! | हे बुद्धिमत्यः! |
बुद्धिमत् शब्द का अर्थ/मतलब
बुद्धिमत् शब्द का अर्थ Intelligence, बुद्धिमत्ता, समझदारी, अक्लमंदी होता है। बुद्धिमत् शब्द तकारांत शब्द है इसका मतलब भी ‘Intelligence, बुद्धिमत्ता, समझदारी, अक्लमंदी’ होता है।
बुद्धिमत् जैसे और महत्वपूर्ण शब्द रूप
उपर्युक्त शब्द रूप बुद्धिमत् शब्द के तकारांत डवतु प्रत्ययान्त पुल्लिङ्ग शब्द के शब्द रूप हैं बुद्धिमत् जैसे शब्द रूप (Buddhimat shabd Roop) देखने के लिए Shabd Roop List पर जाएँ।
संस्कृत में ददत्, धीमत्, तिष्ठत्, स्थितवत्, तावत्, कुर्वत्, जाग्रत्, दरिद्रत्, नभस्वत्, भवत्, ज्ञातवत्, शासत्, अंशुमत्, उक्तवत्, एतावत्, लज्जावत्, आयुष्मत्, बलवत्, विद्यावत्, इत्यादि तकारान्त पुंल्लिंग संज्ञा शब्द है।
- महत्वपूर्ण शब्द रूपों की सूची
- Dhatu Roop in Sanskrit
- धातु रूप लिस्ट, टेबल, ट्रिक
- नाम धातु रूप – Nam Dhatu Roop
संस्कृत में अन्य महत्वपूर्ण शब्द रूप:
- धेनु शब्द रूप
- पितृ शब्द रूप
- अहन् शब्द रूप
- सर्व शब्द रूप
- यत् शब्द रूप
- तत् शब्द रूप
- एतत् शब्द रूप
- युष्मद शब्द रूप
- कतिपय शब्द रूप
- उभ शब्द रूप
- एक शब्द रूप
स्वरान्त शब्द रूप:
- लता शब्द रूप
- भूपति शब्द रूप
- नदी शब्द रूप
- भानु शब्द रूप
- धेनु शब्द रूप
- मधु शब्द रूप
- मातृ शब्द रूप
- गो शब्द रूप
- अक्षि शब्द रूप
व्यञ्जनान्त शब्द रूप:
- आत्मन् शब्द रूप
- विद्वस् शब्द रूप
- वाच शब्द रूप
- गच्छत् शब्द रूप
- पुम् शब्द रूप
- पथिन् शब्द रूप
- गिर् शब्द रूप
- पयस् शब्द रूप
सर्वनाम शब्द रूप:
- यत् शब्द रूप
- तत् शब्द रूप
- किम् शब्द रूप
- इदम् शब्द रूप
- अस्मद् शब्द रूप
- युष्मद शब्द रूप
- अदस् शब्द रूप
- ईदृश शब्द रूप
- कतिपय शब्द रूप
- उभ शब्द रूप
संख्यावाची शब्द रूप:
हमें पूर्ण विश्वास है कि आपको 'बुद्धिमत् शब्द रूप' समझ में आए होंगे। इस पोस्ट से संबंधित अन्य कोई प्रश्न या समस्या है, तो कमेन्ट बॉक्स में अवश्य पूंछें। सम्पूर्ण संस्कृत व्याकरण पढ़ने के लिए संस्कृत व्याकरण पर जाएं। धन्यवाद!