सिव् (सिलना) धातु के रूप – Siv Ke Dhatu Roop – संस्कृत

Siv Dhatu

सिव् धातु (सिलाई करना, सीना, to sew): सिव् धातु दिवादिगण धातु शब्द है। अतः Siv Dhatu के Dhatu Roop की तरह सिव् जैसे सभी दिवादिगण धातु के धातु रूप (Dhatu Roop) इसी प्रकार बनाते है, संस्कृत व्याकरण में सिव् धातु रूप का अति महत्व है।

सिव् धातु का गण (Conjugation): दिवादिगण चतुर्थ गण – Fourth Conjugation

सिव् का अर्थ: सिव् का अर्थ सिलाई करना, सीना, to sew होता है।

सिव् के धातु रूप (Dhatu Roop of Siv) – परस्मैपदी

सिव् धातु के धातु रूप संस्कृत में सभी लकारों, पुरुष एवं तीनों वचन में सिव् धातु रूप (Siv Dhatu Roop) नीचे दिये गये हैं।

1. लट् लकार सिव् धातु – वर्तमान काल

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष सीव्यति सीव्यतः सीव्यन्ति
मध्यम पुरुष सीव्यसि सीव्यथः सीव्यथ
उत्तम पुरुष सीव्यामि सीव्यावः सीव्यामः

2. लिट् लकार सिव् धातु – Past Perfect Tense

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष सिसेव सिसिवतुः सिसिवुः
मध्यम पुरुष सिसेविथ सिसिवथुः सिसिव
उत्तम पुरुष सिसेव सिसिविव सिसिविम

3. लुट् लकार सिव् धातु – First Future Tense or Periphrastic

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष सेविता सेवितारौ सेवितारः
मध्यम पुरुष सेवितासि सेवितास्थः सेवितास्थ
उत्तम पुरुष सेवितास्मि सेवितास्वः सेवितास्मः

4. लृट् लकार सिव् धातु – भविष्यत्, Second Future Tense

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष सेविष्यति सेविष्यतः सेविष्यन्ति
मध्यम पुरुष सेविष्यसि सेविष्यथः सेविष्यथ
उत्तम पुरुष सेविष्यामि सेविष्यावः सेविष्यामः

5. लोट् लकार सिव् धातु – अनुज्ञा, Imperative Mood

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष सीव्यतु/सीव्यतात् सीव्यताम् सीव्यन्तु
मध्यम पुरुष सीव्य/सीव्यतात् सीव्यतम् सीव्यत
उत्तम पुरुष सीव्यानि सीव्याव सीव्याम

6. लङ् लकार सिव् धातु – भूतकाल, Past Tense

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष असीव्यत् असीव्यताम् असीव्यन्
मध्यम पुरुष असीव्यः असीव्यतम् असीव्यत
उत्तम पुरुष असीव्यम् असीव्याव असीव्याम

7. विधिलिङ् लकार सिव् धातु – चाहिए के अर्थ में, Potential Mood

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष सीव्येत् सीव्येताम् सीव्येयुः
मध्यम पुरुष सीव्येः सीव्येतम् सीव्येत
उत्तम पुरुष सीव्येयम् सीव्येव सीव्येम

8. आशीर्लिङ् लकार सिव् धातु – आशीर्वाद सेना, Benedictive Mood

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष सीव्यात् सीव्यास्ताम् सीव्यासुः
मध्यम पुरुष सीव्याः सीव्यास्तम् सीव्यास्त
उत्तम पुरुष सीव्यासम् सीव्यास्व सीव्यास्म

9. लुङ् लकार सिव् धातु – Perfect Tense

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष असेवीत् असेविष्टाम् असेविषुः
मध्यम पुरुष असेवीः असेविष्टम् असेविष्ट
उत्तम पुरुष असेविषम् असेविष्व असेविष्म

10. लृङ् लकार सिव् धातु – हेतुहेतुमद्भूत, Conditional Mood

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष असेविष्यत् असेविष्यताम् असेविष्यन्
मध्यम पुरुष असेविष्यः असेविष्यतम् असेविष्यत
उत्तम पुरुष असेविष्यम् असेविष्याव असेविष्याम

संस्कृत में शब्द रूप देखने के लिए Shabd Roop पर क्लिक करें और नाम धातु रूप देखने के लिए Nam Dhatu Roop पर जायें।

You may like these posts

चर् (विचरण करना) धातु के रूप – Char Ke Dhatu Roop – संस्कृत

Char Dhatu चर् धातु (विचरण करना, to Deviate): चर् धातु भ्वादिगणीय धातु शब्द है। अतः Char Dhatu के Dhatu Roop की तरह चर् जैसे सभी भ्वादिगणीय धातु के धातु रूप...Read more !

रुद् (रोना) धातु के रूप – Rud Ke Dhatu Roop – संस्कृत

Rud Dhatu रुद् धातु (रोना, to weep): रुद् धातु अदादिगणीय धातु शब्द है। अतः Rud Dhatu के Dhatu Roop की तरह रुद् जैसे सभी अदादिगणीय धातु के धातु रूप (Dhatu...Read more !

द्विष् (द्वेष करना) धातु के रूप – Dvish Ke Dhatu Roop – संस्कृत

Dvish Dhatu द्विष् धातु (द्वेष करना, to hate): द्विष् धातु उभयपदी अदादिगणीय धातु शब्द है। अतः Dvish Dhatu के Dhatu Roop की तरह द्विष् जैसे सभी उभयपदी अदादिगणीय धातु के...Read more !